< Geri
İçindekiler
Otizm Spektrum Bozukluğunun bir türü olan Asperger Sendromu, gelişimsel bir bozukluktur. Asperger Sendromlu olan bireyler, başkaları ile sosyal olarak ilişki kurmakta zorlanabilmektedir. Ek olarak göstermiş oldukları davranışları ve düşünme kalıpları katı ve yenileyici şekilde olabilmektedir. Temel olarak bu bir gelişim bozukluğudur.
Genel olarak Asperger Sendromlu çocuklar ve gençler başkalarıyla konuşabilmekte ve okul çalışmalarında oldukça iyi performans gösterebilmektedir. Ayrıca bir konu veya ilgi alanı hakkında çok düşünüp sohbet edebilmekte, yalnızca küçük bir dizi faaliyet yapmak isteyebilmektedir.
Bu ilgiler, saplantılı hale gelebilmekte, çocuğa sağlıklı bir sosyal veya eğlence ortamı sağlamak yerine günlük yaşama müdahale edebilmektedir. Bu sendrom hem erkeklerde hem de kızlarda görülebilir; ancak erkeklerin Asperger Sendromu taşıma olasılığı kızlardan 3-4 kat daha yüksektir. Gözlemlenen vakaların geneli beş ile dokuz yaşları arasında teşhis edilmektedir. Ne var ki bazılarına üç yaş kadar erken teşhis konmaktadır.
Asperger Sendromunun adı resmi olarak değişmekle beraber pek çok kişi bu durumdan bahsederken hala Asperger Sendromu terimini kullanmaktadır. Asperger Sendromunun semptomları artık Otizm Spektrum Bozukluğu adı verilen bir duruma dahil edilmiştir.
Ne var ki Asperger Sendromu terimi hala günümüzde görülebilmektedir. Aynı şekilde Otizm Spektrum Bozukluğu da gözlemlenebilmektedir. Bu iki sendrom çoğunlukla aynıdır.
Asperger Sendromlu çocuklar zayıf sosyal etkileşimler, saplantılar, garip konuşma kalıpları sergileyebilmektedir. Ayrıca sınırlı yüz ifadeleri ve diğer tuhaf tavırlar da yine gözlemlenebilmektedir. Takıntılı rutinlerle meşgul olabilmekte, duyusal uyaranlara alışılmadık bir hassasiyet gösterebilmektedir.
Asperger Sendromlu tüm çocuklar farklı olmaktadır. Bununla beraber söz konusu çocukları diğerlerinden ayırt eden, gösterdikleri sıra dışı sosyal becerileri ve saplantılı ilgi alanlarıdır. Asperger Sendromunu taşıyan bir çocukta aşağıdaki belirtilerden bir ya da birden fazlasını gözlemlenebilmektedir:
Asperger Sendromlu çocuklar dil gelişimlerinde genellikle gecikme olmamaktadır. Bu kişiler iyi gramer becerilerine ve gelişmiş bir kelime dağarcığına sahip olabilmektedir. Ancak aynı zamanda çok gerçekçi olma eğilimi göstermektedir. Dili sosyal bir bağlamda kullanmakta ise zorluk yaşanmaktadır.
Bilişsel gelişimlerinde de yine bariz bir gecikme olmayabilir. Tüm bunların yanı sıra Asperger Sendromlu çocukların dikkat süresi ve organizasyonu ile alakalı bazı problemleri de oluşabilmektedir. Lakin genellikle ortalama zekaya taşınmaktadır.
Hiper odak asperger sendromu belirtileri arasında yer alan etmenlerden biridir. Pek çok insan, dar bir ilgi alanına aşırı derecede odaklanmaktadır. Bu ilgi, akranlar ve yetişkinlerle tek taraflı konuşmaları körükleyebilmektedir
Asperger'li kişiler, konuşma konusunu değiştirme girişimlerinden habersiz kalabilmektedir. Bu da sosyal etkileşimlerde zorluk yaşamalarının bir nedeni olabilmektedir. Ayrıca belirli yerlerde seslerini ne zaman alçaltacaklarını bilmekte zorluk çekebilmektedir.
Birçok otistik insan diğer insanların duygularını tanımakta ve anlamakta zorluk çekmektedir. Vücut dilini yorumlamakta güçlük, göz teması kurmaktan kaçınma, monoton bir şekilde konuşma, çok az yüz ifadesi sergileme de yine gözlemlenebilmektedir.
Asperger sendromu olan bazı çocuklar, koşma veya yürüme gibi temel motor becerileri zorlayıcı bulabilmektedir. Koordinasyondan yoksun olabilirler ve tırmanma veya bisiklete binme konusunda sorun yaşayabilmektedir.
Asperger Sendromunun nedenleri bilinmemektedir. Genetik ve beyin anormallikleri bu konuda görülebilen durumlar arasındadır. Bununla beraber söz konusu sendromun bir çocuğun nasıl yetiştirildiğinden yahut kötü ebeveynlikten ileri gelmediği malumdur. Asperger Sendromu nörobiyolojik bir bozukluktur. Bu bakımdan sebebi henüz tam olarak belirlenemeyen; çocuğun beyin gelişiminin yalnızca bir parçası olarak tanımlanmaktadır.
Daha önce de söylendiği, Asperger Sendromu artık günümüzde kendi başına bir durum olarak belirtilmektedir. Otizm Spektrum Bozukluğunda yer alan koşullar dizisinin bir parçasıdır.
Bir ebeveyn, çocuğunun sosyal gelişimi, alışılmadık dil kalıpları ve garip davranışları hakkında endişeleniyorsa, en kısa sürede doktora gitmelidir.
Test ve değerlendirme genel anlamda tıbbi ve psikolojik uzmanlardan oluşan bir ekibi kapsamaktadır. Uzmanlar, ebeveyne çocuğun gelişimi ve mevcut beceri ve sorunları dahil pek çok konu hakkında soru sorabilir. Ek olarak çocuk ile etkileşime girecek, çocuğun başka bireyler ile etkileşime girdiğinde hangi belirtileri sergilediğini incelemek için değerlendirmeler gerçekleştirebilmektedir.
Ek olarak çocuğun dilini ve entelektüel yeteneklerini de değerlendirilebilmektedir. Söz konusu kapsamda yapılabilecek pek çok test yer almaktadır. Asperger Sendromu teşhis edilmesi zor olabilmektedir. Bazen bu durum,
Çocuğun sosyal ve iletişim becerilerini, davranış ve düşünce kalıplarını ve bu semptomların zaman içinde nasıl geliştiğini değerlendirdiğinizden emin olmak, değerlendiricinin doğru tanı koymasına yardımcı olmaktadır.
Her vaka farklı olduğu için, tedavi planları her çocuğun ihtiyaçlarına göre yapılmaktadır. Bu ihtiyaçlar değiştikçe zaman içinde ayarlanmaktadır. Asperger Sendromu tedavisi en genel anlamda şunları kapsamaktadır:
Belirtiler ile başa çıkmayı ve sosyal ipuçlarını edinmeyi öğrenen bir çocuk, deneyimlediği bir takım güçlüklerin üstesinden nasıl geleceğini de bulabilmektedir. Ayrıca ebeveynler de konu hakkında yardım alarak, çocuklarını en iyi şekilde nasıl destekleyeceklerini öğrenebilmektedir. Asperger Sendromlu kişiler okulda başarılı olabilmekte, topluluklarına katkıda bulunan üyeler olmaya devam edebilmektedir.
Terapistler, gruplar halinde veya bire bir seanslarda çocuğunuza başkalarıyla nasıl etkileşim kuracağını ve kendini daha uygun yollarla nasıl ifade edeceğini öğretebilmektedir. Sosyal beceriler genellikle en iyi tipik davranış model alınarak öğrenilmektedir.
Konuşma dili terapisi çocuğunuzun iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Örneğin, düz bir ton yerine normal bir yukarı-aşağı kalıbı kullanmayı öğrenebilmekteidr. Ayrıca iki yönlü bir konuşmayı nasıl sürdürecekleri ve el hareketleri ve göz teması gibi sosyal ipuçlarını nasıl anlayacakları konusunda dersler almaktadır.
Bilişsel davranışçı terapisi, asperger sendromu tedavileri arasında düşünme şeklini değiştirmesine yardımcı olmaktadır. Bunun sonucunda duygularını ve yenileyen davranışlarını daha iyi biçimde yönetebilmektedir. Patlamalar, erimeler ve saplantılar gibi şeyleri ele alınmaktadır.
Ebeveyn eğitimi alakasız gibi dursa da büyük bir önem taşımaktadır. Burada çocuğunuza öğretilen tekniklerin birçoğunu öğrenilmektedir. Bunun neticesinde evde onlarla sosyal beceriler üzerinde çalışmanız da mümkün hale gelir. Ayrıca Asperger'li biriyle yaşamanın nasıl bir şey olduğunu, ne yapmanız ve yapmamanız gerektiğini de daha iyi şekilde anlayabilirsiniz.
Bu analiz yöntemi bireyde pozitif sosyal ve iletişim becerilerini teşvik eden ve görmek arzulanmayan davranışları engelleyen bir yöntem olarak belirtilebilir. Terapist, sonuç almak için övgü veya diğer "olumlu pekiştirme" kullanmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğunun bir türü olan Asperger Sendromu, gelişimsel bir bozukluktur.
Asperger Sendromlu olan insanlar genel anlamda başka bireyler ile sosyal anlamda ilişki kurmakta güçlük çekebilmektedir. Gösterdikleri davranışlar ve düşünme kalıpları da yine katı ve tekrarlayıcı olabilmektedir.
Genel olarak Asperger Sendromlu bireyler genellikle başkalarıyla konuşabilmekte ve okul çalışmalarında oldukça iyi performans verebilmektedir. Lakin,
Ek olarak bir konu veya ilgi alanı hakkında çok düşünerek konuşabilmektedir. Ancak sadece küçük bir dizi faaliyet yapmayı talep edebilmektedir. Söz konusu ilgiler, bazen saplantılı hale gelebilmektedir. Ayrıca çocuğa sağlıklı bir sosyal veya eğlence ortamı sağlamak yerine günlük yaşama müdahale edebilmektedir.
Genel anlamda erkek çocukların, Asperger Sendromu taşıma olasılığı kız çocuklara 3-4 kat daha yüksektir. Gözlemlenen durumları çoğu beş ile dokuz yaşları arasında teşhis edilmektedir. Ne var ki bazı çocuklarda üç yaş kadar erken teşhis verilebilmektedir.
Asperger sendromu belirtileri arasında farklı başlıklar vardır. Genel anlamda bunlardan bir bölümü şöyledir:
Ayrıca farklı belirtileri de vardır.
Asperger sendromu tedavisi farklı şekillerde yapılabilmektedir. Bu kapsamda kişiye göre belirlenen bir takım terapiler de bulunabilmektedir.
