< Geri
online psikolog logo white
Psikolojik Hastalıklar

Aleksitimi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

İçindekiler


Aleksitimi veya duygu körlüğü, duyguları tanımlama ve ifade etme yeteneğindeki eksikliklerle karakterize edilen bir kişilik özelliğidir. İlk defa 1973 yılında Peter Sifneos tarafında ortaya atılan bu terim, Eski Yunancadaki Alexo ve thumos kelimelerinden türemiştir ve “duyguyu kovmak” anlamına gelmektedir. 

Aleksitimi genel nüfusun yaklaşık %10’unda görülmektedir. Bu kişilik özelliğini taşıyan bireyler farklı psikiyatrik hastalıkları da barındırabilir. Bu yazımızda aleksitimi hastalığı hakkında detaylı bir rehber sunup sizleri en iyi şekilde yönlendirmeye çalışacağız. Kendinizde veya yakınınızda bu kişilik özelliğini gözlemliyorsanız ve bir yönlendirmeye ihtiyaç duyuyorsanız onlinepsikolog.com üzerinden destek alabilirsiniz. 

 

Aleksitimi Nedir?

Aleksitimi, duygusal deneyimleri ifade etme ve anlama yeteneğindeki eksikliklerle karakterize edilen bir kişilik özelliğidir. Bu kişilik özelliğine sahip bireyler duygularını tanımlama, ifade etme ve anlama konusunda zorluk yaşarlar. Duygusal deneyimleri adlandırmakta güçlük çekerler. Örneğin, mutluluğu, üzüntüyü veya korkuyu açıkça ifade etmekte zorlanırlar.

Bu durum, kişinin duygusal dünyasını anlama kapasitesini sınırlar ve bu nedenle kendilerine ve başkalarına karşı daha az duyarlı olabilirler. Aleksitimik bireyler, duygusal sorunları veya endişeleri paylaşmakta güçlük çekerler ve bu nedenle sosyal ilişkilerde zorluklar yaşayabilirler. Aleksitimi, duygusal sağlığı olumsuz etkileyebilir, ancak uygun tedavi ve destekle bireyler duygusal farkındalık konusunda gelişme sağlayabilirler. Unutmayın, duyguları tanımak ve ifade etmek duygusal iyilik hali için önemlidir.

Aleksitimi, psikoterapi veya terapi yoluyla tedavi edilebilir. Terapistler, bireylerin duygusal ifade becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur ve duygusal deneyimleri daha iyi anlamalarını teşvik ederler.

 

Aleksitimi Belirtileri: Duygusal İfade Zorlukları

Aleksitimi Belirtileri

Duygusal farkındalık eksikliği olarak tanımlanan aleksitimi hastalığı belirtileri çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve bireyden bireye değişebilir. Genellikle, aleksitimi belirtileri duygusal ifadeyle ilgili zorluklar içerir. Duygusal körlük durumuna sahip olabileceğinizi gösteren belirtileri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. 

  • Duygu Tanımlama Güçlükleri: Aleksitimiye sahip bireyler, duygularını doğru bir şekilde tanımlamakta güçlük çekebilirler. Örneğin, bir mutluluk durumunu üzüntü veya endişe olarak yanlış yorumlayabilirler.
  • Duygusal İfade Zorluğu: Aleksitimik bireyler, duygularını başkalarına ifade etmekte zorlanabilirler. Duygusal deneyimlerini sözcüklerle ifade etmek konusunda güçlük yaşarlar.
  • Empati Sorunları: Başkalarının duygusal durumlarını anlamak ve empati kurmakta zorlanabilirler. Bu nedenle sosyal ilişkilerde çatışmalar yaşayabilirler.
  • Duygusal Olmayan Mantıklı Düşünme: Aleksitimik bireyler, duygusal deneyimlerini mantıklı düşünme süreçlerinden ayıramayabilirler. Duygusal deneyimlerini hesaba katmayan katı ve mantıklı bir düşünme stiline sahip olabilirler.
  • Hayal Gücü Eksikliği: Aleksitimi, duygusal deneyimlerin yaratıcı bir şekilde ifade edilmesini zorlaştırabilir. Bu bireyler genellikle hayal güçlerini sınırlı bulurlar.
  • Düşük Yaşam Memnuniyeti: Aleksitimi, kişinin yaşam memnuniyetini olumsuz yönde etkileyebilir. Duygusal deneyimleri ifade etme konusundaki zorluklar, genel yaşam memnuniyetini azaltabilir.

Aleksitimi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı bireylerde daha belirgin olabilirken, diğerlerinde daha hafif olabilir. Aleksitimiye sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, onlinepsikolog.com üzerinden bir uzmana başvurarak daha fazla bilgi ve destek alabilirsiniz. Unutmayın, aleksitimi tedavi edilebilir ve duygusal farkındalık konusunda gelişme sağlanabilir.

Aleksitimi Sebepleri

Aleksitimi tek bir sebepten dolayı ortaya çıkan bir kişilik özelliği değildir. Dahası bu kişilik durumunun ortaya çıkmasının altında çok farklı sebepler olabilir. Aşağıda sıraladığımız sebepler, klinik çalışmalarda gözlemlenen sebepler arasında yer almaktadır: 

  • Aile İçi İletişim Sorunları: Erken çocukluk döneminde aile içi iletişim eksikliği veya duygusal destek yetersizliği aleksitimiye yol açabilir.
  • Sosyal İzolasyon: İyi bir sosyal destek ağına sahip olmamak veya sosyal izolasyon, duygusal ifade yeteneğini olumsuz etkileyebilir.
  • Genetik Faktörler: Aleksitimi, genetik yatkınlıkla ilişkilendirilebilir.
  • Erkeklik Normları: Toplumsal cinsiyet normları, özellikle erkeklerde, duygusal ifadeyi bastırmaya teşvik edebilir.
  • Psikiyatrik Hastalıklar: Aleksitimi, bazı psikiyatrik bozukluklarla birlikte görülebilir, bu nedenle psikiyatrik bir rahatsızlığın bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Aleksitimi Tedavi Yöntemleri

Aleksitimi Tedavi Yöntemleri

Aleksitimi, duygusal ifade eksikliği ile karakterize edilen bir durumdur ve bu durumu tedavi etmek için farklı yaklaşımlar kullanılabilir. Aleksitimi tedavisi, bireyin duygusal farkındalığını geliştirmesini ve duygusal deneyimlerini daha iyi anlamasını hedefler. Bir uzmana danıştığınızda, uzmanın izleyebileceği tedavi yöntemlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: 

  • Psikoterapi (Konuşma Terapisi): Psikoterapi, duygu körlüğü tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bir terapistle bireysel terapi veya grup terapisi şeklinde gerçekleştirilebilir. Terapist, bireyin duygusal deneyimlerini ifade etme konusunda yardımcı olur, duygusal ifade becerilerini geliştirmesine rehberlik eder. Terapi süreci boyunca, birey duygusal deneyimlerini daha iyi anlar ve ifade eder.
  • Sanat Terapisi: Bazı aleksitimik bireyler duygularını sözcüklerle ifade etmekte zorlanırlar, ancak sanat terapisi gibi yaratıcı yöntemlerle duygusal ifadelerini bulabilirler. Resim yapma, yazma veya müzik gibi sanatsal aktiviteler, duygusal deneyimlerin ifadesi için alternatif yollar sunar.
  • Bilişsel Davranış Terapisi (BDT): BDT, aleksitimi tedavisinde etkili olabilen bir terapi türüdür. BDT, bireyin düşünce ve davranışlarını analiz ederek duygusal farkındalığı artırmayı hedefler. Bireyin olumsuz düşünce kalıplarını tanıması ve değiştirmesi için çalışılır.
  • Kendi Kendine Yardım Araçları: Aleksitimik bireyler, duygusal farkındalık geliştirmek için kendi kendilerine yardımcı olabilecek araçlar kullanabilirler. Günlük tutma, duygu izleme ve meditasyon gibi yöntemler duygusal deneyimleri daha iyi anlama ve ifade etmeye yardımcı olabilir.
  • İlaç Tedavisi: Nadiren, aleksitimi tedavisinde psikiyatrik ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar, duygusal deneyimleri etkileyen nörotransmitterler üzerinde etki edebilir. Ancak ilaç tedavisi genellikle diğer terapi yöntemleriyle birlikte kullanılır.

Aleksitimi tedavi süreci kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve uzun vadeli bir çaba gerektirebilir. Tedavi süreci, bireyin duygusal farkındalığını artırmasına ve duygusal deneyimlerini daha sağlıklı bir şekilde ifade etmesine yardımcı olur. Unutmayın ki duygu körlüğü tedavisi mümkündür ve bireylere daha iyi bir duygusal yaşam sunabilir. Tedavi için bir uzmana başvurmak önemlidir, çünkü uzmanlar bireyin ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı oluşturabilirler.

Aleksitimi Tedavisi ve Cinsiyet Farklılıkları

Aleksitimi tedavisinde cinsiyet farklılıkları da önemli bir rol oynayabilir. İstatistiklere göre, erkeklerde aleksitimiye sahip olma olasılığı kadınlara göre daha yüksektir. Bu, hem genetik faktörlerle hem de toplumsal normlarla ilişkilendirilebilir.

Toplumsal cinsiyet normları, erkeklerin duygusal ifadeyi bastırmalarını ve güçlü, duygusal olmayan bireyler olarak davranmalarını teşvik edebilir. Bu nedenle erkekler, duygusal ifadelerini sınırlamaya daha eğilimli olabilirler. Bu toplumsal normların etkisi altında yetişen erkekler, aleksitimik davranışları sergileme olasılığı daha yüksektir.

Aleksitimi ve Romantik İlişkiler

Aleksitimi, romantik ilişkileri de etkileyebilir. Yüksek düzeyde aleksitimik olan kişiler, partnerleriyle iletişimde zorluk yaşayabilirler. Empati eksikliği, partnerlerini yanlış anlamalarına ve çatışmalara yol açabilir. Bu nedenle, aleksitimik bir partnerle ilişki sürdürmek bazı zorluklarla karşılaşabilir.

Özellikle duygusal ifadenin sınırlı olduğu ilişkilerde, partnerler arasındaki iletişim kopukluğu artabilir. İletişim sorunları, romantik ilişkilerde büyük bir stres kaynağı olabilir. Bu nedenle, aleksitimiye sahip bir partnerle ilişki sürdüren kişiler, anlayışlı ve sabırlı olmaları gerekebilir.

Aleksitimi ve İlişki Terapisi

Aleksitimik bir partnerle ilişki sürdüren kişiler için ilişki terapisi önemli bir yardımcı olabilir. İlişki terapisi, iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir ve duygusal ifadeyi teşvik edebilir. Ayrıca çiftler arasındaki çatışmaları çözmeye yardımcı olabilir.

Bu terapiler, duygusal ifadeyi geliştirmek için pratik beceriler öğretebilir ve partnerler arasındaki empati becerilerini artırabilir. İlişki terapisi, çiftlerin duygusal olarak daha bağlı ve sağlıklı bir ilişki geliştirmelerine yardımcı olabilir.

ÖZET 

Aleksitimi, ilk kez 1073 yılında Peter Sifneos tarafından ortaya atılan bir terimden. Duyguları ifade etme veya tanımlama yeteneklerindeki eksiklik olarak tanımlayabileceğimiz bu kişilik özelliği, bireylerin hayatlarını çoğunlukla olumsuz etkilemektedir. 

Bu kişilik özelliğinin toplumsal normlardan aile içi iletişim problemlerine kadar farklı sebepleri olabilir. Dolayısıyla, aleksitimi tedavisi de kişiden kişiye farklılık gösterecektir. Bir uzmana danıştığınızda size özel bi tedavi planı çıkaracaktır. Bilişsel davranışçı terapi, konuşma terapisi, sanat terapisi veya ilaç tedavisi destek aldığınız uzman tarafından seçilebilir. Unutmayın ki aleksimi tedavisi bir uzman eşliğinde mümkündür. Umutsuzluğa kapılmadan tedavinizi tamamlamanız sizin ve çevrenizdekiler için oldukça önemlidir. 

 

Sıkça Sorulan Sorular 

 

Aleksitimi belirtileri nelerdir?

Duygu körlüğü belirtileri kişiden kişiye değişir. Ancak, sinirlilik, kafa karışıklığı, boşluk hissi, empati yoksunluğu, sevgi eksikliği, panik hisleri, hayal gücü eksikliği, düşük yaşam memnuniyeti gibi belirtiler yaygın olarak görülen belirtiler arasındadır. 

Aleksitimi tedavi edilir mi?

Öncelikle aleksitimi bir kişilik özelliğidir. Toplumun %10’unda görülen bu özellik, kişi istediği sürece bir uzman yardımıyla tedavi edilebilir. 

Aleksitimik bireyler aşık olur mu?

Aleksitimik bireyler elbette aşık olabilirler. Ancak bu kişiler duygularını tanıma veya ifade ettiklerini zorlandıkları için romantik ilişkilerinde sorunlar yaşayabilirler. 

Duygu hissetmeyen insana ne denir?

Duygu körlüğü olarak da adlandırılan aleksitimi, toplumun %10’unda görülmektedir. Bu kişilerde empati yoksunluğu, duygularını tanımlama ve ifade etmede güçlük, hayal gücü eksikliği, romantic ilişkilerde zorluk yaşama, vb gibi özellikler gözlemlebilir.

 

11.09.2023
Son Güncelleme: 25.02.2024

Çevrimiçi uzmanlarımız sizinle online terapiye hazır!

Cihan İleri
4.6 (17 Yorum)

Cihan İleri

Psikolog
Zozan Baskın
5.0 (7 Yorum)

Zozan Baskın

Klinik Psikolog
Zeynep İrem Bakır
5.0 (17 Yorum)

Zeynep İrem Bakır

Psikolog
Berfin Şahin
4.3 (7 Yorum)

Berfin Şahin

Klinik Psikolog
Nisa Dabanıyastı
0.0 (0 Yorum)

Nisa Dabanıyastı

Klinik Psikolog
Muhammed Yümlü
0.0 (0 Yorum)

Muhammed Yümlü

Psikolog
Levent Dokuzer
5.0 (2 Yorum)

Levent Dokuzer

Psikolog
Ahmed Taha Başer
5.0 (16 Yorum)

Ahmed Taha Başer

Psikolog
Cansel Aktaş
5.0 (3 Yorum)

Cansel Aktaş

Psikolog
İrem Gülşen Koçer
0.0 (0 Yorum)

İrem Gülşen Koçer

Psikolog
Sena Özbeyoğlu
5.0 (43 Yorum)

Sena Özbeyoğlu

Psikolog
Pelin Turgut
5.0 (4 Yorum)

Pelin Turgut

Psikolog
Revşan Kahraman
0.0 (0 Yorum)

Revşan Kahraman

Psikolog
Hidayet Çalışkan
5.0 (36 Yorum)

Hidayet Çalışkan

Psikolog
Yeşim Tarım
5.0 (5 Yorum)

Yeşim Tarım

Psikolog
Gülnihal Ak
5.0 (1 Yorum)

Gülnihal Ak

Klinik Psikolog
Merve Üçok
5.0 (46 Yorum)

Merve Üçok

Psikolog
Duygu Ergün
5.0 (6 Yorum)

Duygu Ergün

Psikolog
Sedanur Kablan
4.9 (14 Yorum)

Sedanur Kablan

Psikolog
Ayşe Perihan Özkan Var
5.0 (2 Yorum)

Ayşe Perihan Özkan Var

Psikolog

İlk seansına özel %15 indirim. Şimdi başla!

Önerilen Yazılar