Ses Terapisi Nedir?

İçindekiler

Ses terapisi; seste yaşanan sorunların tespiti, tedavisi, iletişim becerilerini geliştirebilmek için kullanılan iyileştirici, tedavi edici bir yöntemdir. Çoğu zaman sesinizi doğru kullanamıyor ve bunun farkında olmuyor olabilirsiniz. Örneğin; çok kısık sesle ya da çok yüksek sesle konuşmak bozuklukları arasındadır. Özellikle çok yüksek ses tonuyla konuşmak ses tellerine zamanla zarar verebilir. Bu tür durumlar artık alışkanlığa dönüştüğünden terapi almadan bundan kurtulabilmek oldukça zor olabilir. Ses terapisi herhangi bir sebepten dolayı ses telleri zarar görmüş ya da sesini doğru kullanamayan bireylerin bu durumunu düzeltebilmek amacıyla uygulanır. 

Ses telleri birçok sebepten dolayı hasar görebilir. Sürekli bağırmak ya da yüksek ses tonu ile konuşmak, çok fazla telefonla konuşmak, sigara ya da alkol kullanımı, sesi yanlış perdeden konuşma alışkanlığı, sürekli gergin ve stresli konuşmak bu sebeplerden bazılarıdır. Böyle bir problem ile karşılaşıldığında mutlaka lisanslı bir ses terapistine başvurarak, terapi hizmeti almanız gerekir.

Ses Sorunları ve Ses Bozuklukları Nelerdir?

Ses terapisi için başvurduğunuzda öncelikle buna sebep olan sorunun ne olduğu belirlenerek tanılama işlemi yapılır. Böylelikle yaşadığınız ses sorunun hangi ses bozukluğu kategorisine girdiği tespit edilir. Bu alanda bilinen ses bozuklukları şunlardır:

1. Ses Kısıklığı: Ses kısıklığı yaşıyorsanız bunun sebebi ses tellerinin iltihaplanması ya da şişmesi olabilir. Bu durum genellikle yaşanan üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak meydana gelebilir. Bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar ses kısıklığının yaygın nedenleri arasında bulunur. 
2. Ses Tellerinde Oluşan Polipler ve Kistler: Polip ya da kist farklı sebeplerle vücudun farklı bölgelerinde oluşan kitlelere verilen isimdir. Ses bozukluğu yaşanmasının nedenlerinden birisi de ses telleri üzerinde bulunan küçük kitle ya kistler olabilir. Bu tür kitleler sesin kalitesini etkiler. Ses telleri üzerinde sürtünmeye ya da travmaya bağlı olarak farklı sebeplerden dolayı oluşabilirler. 
3. Vokal Kord Paralizisi: Vokal kord ses telini ifade eder. Bu bozukluk tıbbi bir sorundur. Vokal kord paralizisi kelime anlamı olarak ses teli felci olarak adlandırılır. Ses telinin kısmi ya da tam felci ses tellerinin görevini yerine getirememesine böylelikle de ses sorununa yol açar. Bu sebeple ses cılız, kısık ya da düzensiz şekilde çıkabilir. 
4. Vokal Kord Nodülleri: Vokal kord ses telini ifade eder demiştik. Vokal kord nodülleri de ses telleri üzerinde oluşan şişlikleri ifade eder. Bu şişlikler genellikle sesin aşırı kullanılması ya da sesin yanlış kullanılması sebebiyle ortaya çıkabilir. Ses telinde oluşan nodüller sesin kısılmasına, eskisi kadar canlı çıkmamasına, bozulmasına sebep olabilir. 
5. Reflü İle İlgili Ses Bozuklukları: Reflü mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sebebiyle ortaya çıkar. Aşırı ağrı ve acı, yemek borusunda yanma hissi oluşturabilir. Mide asidi yemek borusuna geri kaçarken ses tellerine nüfuz ederek tahrişe sebep olabilir. Bu tahriş sonucunda seste bozulma görülme olasılığı yüksektir. Bu tür bir ses bozukluğu ses terapisi gerektirmez. Böyle bir durumda reflü için tıbbi bir tedavi yöntemi önerilir. 
6. Konuşma Terapisi Gerektiren Ses Bozuklukları: Kekemelik, artikülasyon bozuklukları, jittering (ses titremesi), dilin yapısından kaynaklı gibi konuşma sorunları konuşma terapisi desteği alınması gereken durumlardır. Bu tür sorunlardan kaynaklı ses sorunları kişinin akıcı, anlaşılır konuşmasını engelleyebilir. Bunların çözülmesi için terapi desteği gereklidir. 
7. Trans Cinsiyet Geçişine Bağlı Ses Değişiklikleri: Trans bireyler, cinsiyet kimliklerini değiştirmek için bazı tıbbi müdahaleler geçirebilir. Süreç tamamlandıktan sonra cinsiyet kimlikleri ile uyumlu bir ses tonuna sahip olmak isteyebilirler. Böyle bir durum ses terapisi gerektirir. Doğru ses terapisi teknikleri trans bireylerin ses değiştirme sürecine fayda sağlar. 

Ses bozukluklarının giderilmesi bir ses terapisti, dil ve konuşma terapisti ya da odyologlar tarafından değerlendirilerek tanılanır. Tanıya uygun olarak bireysel tedavi olanları çıkarılarak sorunun ses terapisi ile ortadan kaldırılabilmesi hedeflenir. Tedavi yöntemi bireysel farklılıklara göre belirleneceğinden süreçte ses terapisinin yanı sıra konuşma terapisi, ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale gibi farklı yöntemlere de ihtiyaç duyulabilir. Böyle bir durumda terapistinizin belirleyeceği tedavi yöntemine düzenli şekilde uymanız tedaviyi hızlandırır. Ayrıca herhangi bir ses bozukluğu yaşadığınızı düşünüyorsanız hemen harekete geçmek erken tanı almanızı sağlar. Erken tanı ve erken tedavi süreci daha hızlı atlatmanızı sağlayabilir.

Ses Terapisi Süreci

Ses terapisi sürecinde öncelikle terapist başvuran danışanın ihtiyaçlarını ve ses problemini tespit eder. Bunlara bağlı olarak kişiselleştirilmiş bir terapi süreci planlanır. Her bireyin terapi süreci farklılık gösterebilir. Genellikle terapi sürecinde izlenen adımlar şu şekildedir:

Değerlendirme: Bu aşama bireyin ihtiyaçlarının belirlendiği, ses problemlerinin neler olduğunun saptamanın ilk adımıdır. Görüşmede bireyin ses öyküsü, tıbbi geçmişi, sorunun şiddeti ve sıklığı hakkında bilgiler toplanır. 

Hedeflerin Belirlenmesi: Değerlendirme sonucuna göre, danışanla beraber tedavi için gerekli hedefler belirlenir. 

Tedavi Planının Oluşturulması: Hedefler oluşturulduktan sonra bireye uygun şekilde tedavi planı oluşturulur. Planda; tedavinin içeriği, sıklığı, süresi hakkında tüm detaylar bulunur. Terapist planı danışanına da uyacak ve devamlılık sağlanabilecek şekilde planlar.  

Ses Terapisi Seanslarına Başlanması: Bu aşamada artık terapi seansları hedefler ve tedavi planı doğrultusunda uygulanmaya başlanır. Terapist ve danışanın iş birliği içerisinde yürüttüğü bu adımda bireye ses ve konuşma teknikleri öğretilir. Doğru nefes teknikleri ve gerekli egzersizlerin uygulandığı aşamadır.

İzleme: Tedavi boyunca danışanın ilerlemeleri düzenli olarak izlenir. Sorunların sıklığı, şiddetinde azalma olup olmadığı, hedeflere ne kadar ulaşılabildiği değerlendirilerek tedaviye devam edilir. 

Ses Hijyeni ve Önleme Çalışmaları: Terapi esnasında seanslar sonlansa bile ses sağlığının nasıl korunacağı, önleyici tedbirler danışana öğretilir. Terapilerin sürdürülebilir olması açısından bu durum önemlidir.

Ev Ödevleri: Terapist sürecin daha iyi sonuçlar verebilmesi için ses tekniklerini evde de uygulayabileceği bazı görevler verebilir. Teknikleri ve egzersizlerin pekişmesi ve iyileşmenin hızlanması için bu adım oldukça önemlidir. 

Sonuçların Değerlendirilmesi: Tedavi planı tamamlandığında hedeflere ulaşıp ulaşılmadığı bı aşamada değerlendirilir. Beklenen iyileşme süreci gerçekleştiyse bu başarı ile terapi süreci sonlandırılabilir ya da gelinen noktaya göre yeniden planlama yapılabilir.

Ses Terapisi Teknikleri Nelerdir?

Ses terapisi teknikleri bireyin ihtiyaçlarına ve yaşadığı soruna göre değişkenlik gösterebilir. Ses terapisti bireyin değerlendirmesini yaptıktan sonra sorununu tespit eder ve soruna uygun olarak kullanacağı tekniği belirler. Sorunlara göre kullanılan bazı teknikler şunlardır:

1. Solunum Egzersizleri: Solunum egzersizleri doğru nefes alıp vermeyi öğrenmek için kullanılır. Ses terapisinde verimli solunum kullanımı çok önemlidir. Bu teknikte danışan derin nefes alma, nefesini kontrol edebilme ve rahatlatıcı nefes egzersizlerini öğrenir. Sesin güçlü ve kesilmeden çıkabilmesi için doğru nefes alabilmek gerekir.
2. Ses Eğitimi: Terapi kişinin sesini etkili şekilde kullanabilmesini hedefler. Bu sebeple bazı öğretiler danışana aktarılır. Sesin yüksekliği, tonu ve rengi ses eğitimi ile danışana öğretilir.
3. Ses Egzersizleri: Ses terapisinde kişinin sesindeki sorunların giderilebilmesi için ses egzersizleri kullanılır. Ses egzersizlerindeki hedef; ses kaslarının güçlenebilmesi, ses esnekliğinin artması, kişinin ses kontrolünü sağlayabilmesidir. 
4. Konuşma Terapisi: Bazı ses sorunları konuşma bozukluğundan kaynaklanabilir. Böyle bir durumda ses terapisti konuşma terapisi önerebilir. Konuşma terapisi bireyin konuşma bozukluğuna sebep olan sorunları tespit ederek; diksiyon, konuşma hızı, dilbilgisi gibi konular üzerinde durarak, konuşmanın akıcılığı ve kalitesini arttırmayı hedefler. 
5. Ses Hijyen Eğitimi: Vokal hijyeni adı verilen bu teknikte terapi sırasında bireye ses hijyeni için gerekli kurallar öğretilir. Sesin sağlığını korumak ve gelecekte oluşabilecek, tekrarlanabilecek sorunların önüne geçmek için danışanın bu bilgileri bilmesi gerekir. 
6. Video ve Ses Kaydı İzlemeleri: Bu sürece yardımcı bir teknik denilebilir. Danışanlar kendilerine dışarıdan bakma ya da gözlemleme fırsatı bulamadıkları için sorunlarını tam saptayamayabilirler. Bu sebeple bu teknik kullanılır. Ses terapisi esnasında alınan kayıtların danışanın izlemesi istenir. Böylelikle zamanla hem danışan hem de terapist gelişmeleri daha kolay gözlemleyebilir. 
7. Ses Analizi: Seste var olan sorunların tespiti ve doğru tedavi planını belirleyebilmek için bu teknik çok önemlidir. Danışanın ses frekansı, ses şiddeti, tonlamaları ses analizi sayesinde anlaşılabilir. 
8. Cerrahi Olmayan Radyolojik İncelemeler: Seste yaşanan probleme ses tellerinde oluşan herhangi bir kitle, nodül sebep oluyorsa bunun anlaşılabilmesi için radyolojik görüntüleme tekniği kullanılır. Ses telleri ve boğaz bölgesi bu teknikle taranır. Tedavi planı için oldukça önemli bir tekniktir. 
9. İşitsel Geribildirim: Danışan süreçte aktif olarak bulunur. Bu teknikte de bu amaçlanır. Bireyin kendi sesini duyması ve değerlendirebilmesi için işitsel geri bildirim alınır. Sesi geliştirmek için yardımcı bir tekniktir.

Ses Terapisi Kimler Tarafından Uygulanabilir?

Ses terapisi, bu alanda ses sağlığını geliştirmek ve iyileştirme yetilerine sahip olan lisanslı ve uzman sertifikası almış profesyonel sağlık uzmanları tarafından uygulanır. Dil ve konuşma patologu, odyolog, fonopedist (dil ve konuşma terapisti) tarafından uygulanabilir. Ses terapistleri, ses problemini ortadan kaldırabilmek için bilimsel ve tıbbi yöntemler bilen ve uygulayan profesyonellerdir. Bu profesyoneller, genellikle sağlık kuruluşları, özel merkezler ya da klinikler, okullar ve müzik eğitimi merkezlerinde bulunurlar. Ses terapisine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız mutlaka profesyonel uzmanlara danışmanız gerektiğini unutmayınız. Lisanslı ve uzman sertifikalı ses terapistleri ile iletişime geçerek randevu oluşturabilir ve terapi hizmetinden yararlanabilirsiniz.

Özet

Ses terapisi, ses sorunu yaşayan kişilere yönelik başvuru sonrasındaki değerlendirme, tanılama, tedavi etme adımlarını içeren bir iyileştirme tekniğidir. Her birey farklı sebeplerden dolayı ses problemi ya da konuşma bozukluğu yaşayabilir. Böyle durumlar fark edildiğinde ilk adım mutlaka alanında profesyonel ses terapisine danışmayı gerektirir. Böylelikle soruna neden olan durum saptanarak, problemin ortadan kaldırılabilmesi için uygun yöntemler ile tedavi süreci başlatılır.

Ses terapisine değerlendirme ile başlanarak, süreç danışan ile iş birliği içerisinde yürütülür. Süreçten en yüksek verimin alınabilmesi için terapistin belirlediği tedavi planına eksiksiz uyabilmek önemlidir. Sesin iyileşmesi, sorunların çözümü için en önemli şey danışanın seanslara düzenli katılım sağlaması, terapi dışında uygulaması gereken egzersizlerini yapması olur. Bu süreçte danışanlar mutlaka alanında uzman; lisanslı ve uzman sertifikalı profesyonel sağlık uzmanlarına müracaat etmelidirler. 

Sıkça Sorulan Sorular

Ses Terapisi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Ses terapisi, seste var olan problemleri tanılamak ve tedavi etmek için kullanılan bir yöntemdir. Ses terapisine gittiğinizde öncelikle terapist tarafından değerlendirme yapılarak, iyileşme hedefleri belirlenir. Hedeflere uygun olarak tedavi planınız oluşturulur. Böylelikle terapi seansları plana uygun olarak başlar. 

Kimler Ses Terapisi Alabilir?

Ses terapisinde herhangi bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Ses terapisi her yaşta ve her gruptan kişiye uygulanabilir. 

Ses Terapisi Ne Kadar Sürede Etki Eder?

Ses terapisi sürecinin uzunluğu için net bir şey söylemek mümkün değildir. Süre kişiden kişiye, problemin giderilmesine göre farklılık gösterebilir. Bu konuda en sağlıklı bilgiyi danışana terapisti verebilir.

Ses Terapi Sonrasında Neler Yapılır?

Ses terapisi sonrasında terapi sürecinde öğrenilen nefes egzersizlerini tekrarlamak, sesi aşırı zorlayacak durumlardan kaçınmak ve düzenli periyotlarda kontrollere gitmek gerekir. Bu konuda terapi sürecinin sonunda mutlaka terapiste danışılmalıdır.