İçindekiler
Anksiyete veya bir diğer adıyla kaygı bozukluğu, psikolojik bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkmaktadır. Günlük yaşamda kişilerin bazı durumlarda anksiyete yaşaması son derece olağan bir durumdur. Çünkü kişinin karşı karşıya kaldığı olaylardan dolayı endişe yaşaması veya kaygılarının olması gayet doğaldır.
Kaygı duygusu her ne kadar normal olsa da aşırılık mevcutsa bu duruma yönelik uzman desteği almak gerekecektir. Kaygı ve endişelerin artış göstermesi halinde kişinin yaşamı olumsuz bir şekilde etkilenebilecektir. Bu doğrultuda yaşamdan zevk alamama, özel hayatta ve iş hayatında başarılı olamama gibi durumlar oluşabilecektir. Kaygı bozukluğu tanısı ile birlikte bu durumun tedavisi gerçekleştirilebilir. Kaygı bozukluğu tedavisi ile anksiyete iyileştirilebilir. Psikolog randevusu almak için Online Psikolog sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Anksiyete bozukluğu görülen kişilerde yoğun ve sürekli devam eden bir endişe hali mevcuttur. Günlük hayatta rastlanılan durumlara karşı aşırı korku hissine sahip olurlar. Panik atak krizleriyle de bu durum kendisini şiddetli halde gösterebilir. Kontrol edilememesi ve yönetilmesinin güç olması halinde kişi, farklı psikolojik rahatsızlıklar da yaşayabilecektir.
Anksiyete belirtileri; çocukluk, gençlik yıllarında başlamaktadır. Yetişkinliğe kadar devam edebilen bu durumun mutlaka zamanında tedavi ile iyileştirilmesi hedeflenmelidir.
Anksiyete bozuklukları kendi içerisinde; sosyal anksiyete bozukluğu, ayrılık anksiyetesi, spesifik fobiler, genelleştirilmiş anksiyete gibi sınıflandırılmaktadır. Bu durumdan da anlaşılacağı gibi kaygı bozukluğu konusunda endişeleri olan bir kişinin farklı anksiyete çeşitlerinden dolayı muzdarip olabileceği de muhtemeldir.
Anksiyete Nedir?
Kaygılar, günlük hayatta karşı karşıya kaldığımız problemler ile baş edebilmemiz için bizleri hazırlar. Daha hızlı ve doğru bir şekilde karar verebilmemize çoğu zaman yardımcı olur. Kaygı, aslında beynimizin strese tepki vermesi durumudur. Bizi ileride oluşabilecek potansiyel tehlikelere karşı uyarmaktadır.
Anksiyete ile baş eden bir kişi, her zaman en kötü senaryoyu düşünmektedir. Bu düşünceler, kontrol dahilinde gerçekleşmediği için kişinin yaşamı olumsuz bir şekilde etkilenir. Sürekli olarak kaygı ve endişe duyguları ile boğuşan kişinin sosyal hayatı dahi sekteye uğrayabilecektir. Bu yüzden kaygı bozukluğu olan kişinin hayat kalitesi düşmektedir. Bu bağlamda kaygı bozukluğu tedavisi ile iyileşme hedeflenmelidir.
Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete; hafif, orta ve şiddetli olarak yaşanabilecek çeşitli belirtiler gösterebilir. Anksiyete belirtileri şu şekildedir:
- Gergin, huzursuz ve endişeli hissetmek
- Kalp çarpıntısı ve hızlı nefes alma
- Soğuk terleme
- Midede karıncalanma hissi
- Konsantre olamama
- Karamsarlık duygusu
- Uyku problemleri yaşama
- Yaklaşan bir tehlike ve panik duygusuna bağlı korku içinde hissetmek
- Mide bulantısı
- Bir durum üzerine uzun uzun düşünmek
Kaygı Bozukluğunun Fizyolojik Belirtileri
Kaygı bozukluğunun fizyolojik belirtileri şu şekildedir:
- Ağız kuruluğu
- Kas gerginliği
- Çarpıntı
- Nefes almada güçlük çekme
- Ellerde ve ayaklarda titreme
- Aşırı terleme
- Mide ağrıları
Kaygı Bozukluğunun Psikolojik Belirtileri
Kaygı bozukluğunun psikolojik belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Bu belirtiler şu şekilde görülebilir:
- Sıkıntı
- Heyecan
- Dikkat ve hafıza problemleri
- Endişeli düşüncelerle boğuşma
- Kalp krizi geçirme ve ölüm korkusu
- Yabancılaşma hissi
- Çok kötü bir şey olacakmış duygusu ve korkusu
Anksiyetenin Risk Faktörleri Nelerdir?
Anksiyetenin risk faktörleri şu şekilde ifade edilebilir:
- Öfkeye ve bağımlılığa yatkınlık
- Çocukluk döneminde yaşanılan travmalar
- Stresli yaşam alanları
- Sorunlu bağlanma şekilleri
- Dağılma anksiyetesine yatkınlık
Anksiyete Nedenleri Nelerdir?
Araştırmalara bakıldığı zaman anksiyetenin genel olarak çocukluk döneminde ortaya çıktığı görülmektedir. Bu durumun oluşmasında hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynadığı söylenmektedir.
Anksiyete nedenleri ise kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Fakat genel anlamda anksiyete bozukluklarının oluşumunda; kalıtımsal faktörler, sosyal ortamlardaki sorunlar, ilişki problemleri, çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler, kontrolcü ebeveynler, utangaç ve çekingen kişilik özelliklerine sahip olmak gibi durumlar etkili olabilmektedir.
Ev içi çatışma ve uyumsuzluk, cinsel, fiziksel veya duygusal istismar, erken yaşta ebeveyn kaybı gibi durumlar da anksiyete nedenleri arasında sayılabilir. Ayrıca sürekli stres halinde olmak ve endişeli hissetmek de ilerleyen süreçlerde kişide anksiyete gelişmesine neden olabilmektedir.
Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?
Anksiyete çeşitleri, oldukça fazladır. Her türde görülen belirtiler veya anksiyete atağına sebep olan durumlar değişkenlik göstermektedir. Fakat genel olan problem; ortada endişe ve bunaltı hissine sebep olan bir durum yokken, kişinin bu hisleri en doruk noktalarda hissetmesidir. Bazı durumlarda da normalde kaygıya yol açabilecek bir olay karşısında kişinin normalden çok daha fazla endişeye kapılabileceği görülmektedir.
Sık görülen anksiyete çeşitleri şu şekilde ifade edilebilir:
- Yaygın anksiyete bozukluğu: Rutin ve sıradan olan olaylara karşı dahi aşırı kaygılı ve endişe dolu hissedilen bir rahatsızlıktır.
- Panik bozukluğu: Kısa süre içerisinde başlayan korku, endişe ve dehşet duygularının yaşandığı panik ataklar ile karakterize olan bir rahatsızlıktır. Panik ataklar, belirli aralıklarla tekrar edebilmektedir.
- Sosyal fobi: Toplum önündeyken aşırı bunaltı ve utanma hisleriyle karakterize bir rahatsızlıktır. Kişinin özellikle de iş hayatında başarıya ulaşmasını güçleştirebilir.
- Ayrılık anksiyetesi bozukluğu: Genellikle çocukluk döneminde görülebilen bir rahatsızlıktır. Çocukta yakın ilişkiler kurduğu kişilerden ayrılacağına dair oluşan kaygı durumudur.
Kaygı Bozukluğu Kimlerde Daha Sık Görülür?
Kaygı bozukluğu, kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Aşırı korumacı ebeveynler tarafından büyütülmüş olan çocuklarda, çevresinden hep olumsuz tepkiler alan kişilerde anksiyete durumuna daha sık rastlanılır.
Çocukluk döneminde yaşanılan olumsuz durumlar, travmalar ve mutsuzluklar arttıkça anksiyete riski de artış gösterecektir. Ailede veya akrabalarda anskiyete görülmesi de bu riski arttırabilen bir durumdur. Çünkü kaygı bozukluğunda genetik geçiş önemli bir faktördür.
Anksiyete Çocukları Nasıl Etkiler?
Çocukların belirli durumlarda endişe ya da korku duygularını hissetmesi gayet doğaldır. Örneğin; bir çocuk fırtınadan ya da havlayan bir köpekten korkarak endişe duyabilir. Bir genç, gireceği sınavdan ya da yapacağı sunumdan dolayı endişe duygusunu hissedebilir. Fakat bazen çocuklarda bu durum şiddetli bir hal alabilir.
Kaygı bozukluğunun görüldüğü çocuklar, normal durumlara dahi çok büyük bir korkuyla yaklaşırlar. Çocuklar, genel olarak endişelerine takılıp kalırlar ve bu durumu yalnız başlarına yönetemezler. İlerleyen zamanlarda okula gitmek, oyun oynamak veya uykuya dalmak gibi günlük aktivitelerini dahi yapmakta güçlük çekebilirler.
Anksiyete, çocukları olumsuz yönde etkilemektedir. Bu yüzden ebeveynlerin son derece dikkatli olması gerekir. Anksiyete belirtilerine dair şüpheleri bulunan ebeveynler, çocuklarının iyileşmesi adına mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.
Kaygı Bozukluğu Tanısı
Kaygı bozukluğu belirtileri konusunda şüpheleriniz varsa uzmana başvurmanız önem teşkil edecektir. Kaygı bozukluğu tanısı, kişinin tedavi sürecinden kısa süre içerisinde olumlu sonuçlar elde edebilmesine yardımcı olacaktır.
Kaygı bozukluğu tanısı için laboratuvar testleri ya da taramalar mevcut değildir. Fakat doktorunuz, semptomlara sebep olabilecek fiziksel koşulları belirlemek adına çeşitli yöntemlerden faydalanabilir. Uzman, kişide kaygı bozukluğu olup olmadığını anlamak için özel olarak tasarlanan görüşme ve değerlendirme araçlarından faydalanabilir.
Anksiyete rahatsızlığında doğru bir tanı için şu durumlar göz önünde bulundurulur:
- Semptomların ne kadar süredir devam ettiği ve şiddeti
- Anksiyete belirtilerinin günlük yaşamı nasıl etkilediği
- Tutum ve davranışlara dair gözlem
Kaygı Bozukluğu Tedavisi
Psikolojik terapi ve ilaç ile kaygı bozukluğu tedavisi gerçekleştirmek mümkündür. Bu noktada yapılması gereken ilk şey, bir uzmana başvurmak olacaktır. Tedaviye başlamadan önce kapsamlı bir değerlendirmenin gerçekleştirilmesi gereklidir. Anksiyete belirtilerinin fiziksel hastalıklardan dolayı oluşup oluşmadığını anlamak için de çeşitli testler ve incelemeler yapılması önemlidir.
İlaç tedavisi, anksiyete semptomlarının giderilmesi için tercih edilebilir. Psikoterapi ya da konuşma terapisi de kaygı bozukluğu tedavisi noktasında son derece başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir.
Psikoterapi ya da konuşma terapisi, davranışlarınızın etki düzeyini öğrenmenize yardımcı olacaktır. Yaygın bir psikoterapi yöntemi olan bilişsel davranışçı terapi ile olumsuz veya paniğe sebep olan düşünce ve davranışları olumluya yöneltmek de öğrenilir.
Anksiyete tedavisi için uzmanlar tarafından bu yöntemlerden biri veya ikisi bir arada kullanılabilir. Kişiye hangi tedavinin daha uygun olabileceğinin anlaşılması için doktor ve danışanın birlikte karar vermesi son derece önemlidir. Çünkü her birey için, aynı anksiyete tedavisi uygunluk göstermeyebilir.
Anksiyete Atağı Nedir?
Kişinin ortada bir neden yokken birden yaşadığı korku ve panik hissi olan panik atak, bir çeşit anksiyete atağıdır. Nefes darlığı, göğüste ağrı, vücutta karıncalanma gibi belirlilerle ortaya çıkan panik atak sürekli tekrarlayan bir rahatsızlığa da dönüşebilir. Panik atak ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz Panik Atak Nedir? Belirtileri ve Tedavisi adlı yazımızı da okumanızı öneririz.
Özet
Anksiyete; endişe, kaygı ve bunaltı hislerinin yoğun bir şekilde yaşandığı durumlar için kullanılan bir kavramdır. Günlük yaşamda sınava girerken, yeni bir işe başlarken veya ortam değişikliği yaparken anksiyete hissetmek mümkündür. Bunlar her insanda görülebilecek durumlar olup çoğu zaman endişe yaratmamaktadır. Normal bir kişinin hissettiği endişe ve bunaltı, zamanla azalır ve kişi yaşamına normal bir şekilde devam edebilir.
Anksiyete bozukluğu olan kişilerde kaygı, bunalma gibi duygular; günlük yaşamı sekteye uğratabilecek şekilde ciddiyet kazanmaktadır. Bu kişiler, hissettikleri endişe duygusundan dolayı normal yaşamlarına devam edemez hale bile gelebilecektir. Sağlıklı bireylerde anksiyete geçici bir durumken, anksiyete bozukluğu olan kişilerde bu durum çok farklıdır. 6 aydan uzun süre yaşanan anksiyete bozukluğu, çeşitli riskleri beraberinde getirecektir. Anksiyete belirtilerinden şüpheleniyorsanız eğer vakit kaybetmeden bu yönde bir uzmana başvurmanız doğru olacaktır.
Sık Sorulan Sorular
Anksiyete Nasıl Anlaşılır?
Kas ağrıları, mide bulantıları, baş dönmesi veya baş ağrısı anksiyete belirtileri arasında bulunur. Bu tür durumlar sıklıkla yaşanıyorsa, anksiyete bozukluğu tanısı için bir uzmana başvurmak gerekir.
Anksiyete ve Panik Atak Arasındaki Fark Nedir?
Anksiyete genel olarak bir strese, endişeye ya da korkuya karşı tetiklenerek kişiyi etkiler. Panik atak ise aniden ve beklenmedik bir anda oluşur. Genellikle panik atak bir kaç dakika sürmektedir. Panik atak yaşayan kişilerde baş dönmesi, göğüs ağrısı, ateş basması, üşüme gibi belirtiler de görülmektedir.
Anksiyete Anında Nasıl Hissedilir?
Anksiyete anında kontrolü kaybetme, kalp çarpıntısı, bayılacakmış gibi hissetme, nefes darlığı ve boğulma hissi yaşanabilir.
Bu Makaleyi Oyla
5
1
Tarih : 19.02.2022
Güncellenme Tarihi: 04.12.2023 17:01
Yazar : Sena Özbeyoğlu
PSIKOLOG
Sena Özbeyoğlu
Merhabalar, ben Psikolog Sena Özbeyoğlu. Ankara TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunuyum. Bilişsel Davranışçı Terapi tekniklerini kullanmaktayım. Aynı zamanda Aile ve Çift terapisi uygulamaktayım. Bilişsel Dav...
Devamını Oku
