İçindekiler
Manipülatif Kişiler Ne Yapar?
Manipülatif İnsanların Kişilik Özellikleri Nelerdir?
Manipülasyon Nasıl Yapılır?
Manipülasyon Teknikleri Nelerdir?
Manipülasyon Yöntemleri Nelerdir?
Duygusal Manipülasyon
Duygusal Manipülasyona Uğramanın Sonuçları Nelerdir?
Psikolojik Manipülasyon
Manipülasyona Maruz Kalındığında Neler Yapılabilir?
Manipülasyon Tedavisi
Özet
Sık Sorulan Sorular
Manipülatif Davranış Özellikleri Nelerdir?
Bir İnsan Neden Manipülatif Olur?
Manipülatif Kişi Değişir mi?
Manipüle; başkalarının duygu, düşünce ve davranışlarını çeşitli yöntemler kullanarak ona hissettirmeden değiştirmeyi amaçlamaktır. Manipülasyon yapan bir kişi, kendi çıkarları ve arzuları doğrultusunda karşısındakini etki altına almak için çaba sarf eder.
Manipülasyon sürecinde bencillik ve bireysellik duyguları öne çıkmaktadır. Kendisini haklı çıkarmaya çalışan kişinin olumsuz davranışları iki tarafı da büyük ölçüde etkileyebilmektedir. Ciddi problemler doğurabilecek bu durumlarda farkındalık sahibi olmak ve bu yönde profesyonel bir destek almak önem teşkil etmektedir.
Manipülatif Kişiler Ne Yapar?
Manipülatif kişiler; farklı kişileri veya bir grubu hedef alarak kendi çıkarları doğrultusunda hareket eder. Doğru olmayan davranışlarda bulunarak kişinin veya bir grubun değişmesini amaçlamaktadır. Bu durumun gerçekleştirilmesinde algı yönetimi ve manipülasyon aktif bir haldedir. Bu yüzden manipüle, psikolojik bir süreç olduğu kadar hak ihlali olarak da değerlendirilebilecek bir eylemdir.
Manipülasyon; kandırmanın, yalan söylemenin, insanları çıkarlar doğrultusunda kullanmanın gizli bir yolu olarak değerlendirilebilir. Manipülasyon yöntemleri, kişi üzerinde uygulanır. Manipülasyon yapan kişinin menfaatleri ön plana çıkmaktadır.
Manipülasyon yöntemleri; sömürücü, kurnazca ve aldatıcı bir etkiye yol açmaktadır. Çünkü manipülasyon eylemi; bencillik ve bireysellik duygularını kapsamaktadır. Kişi, kendisini haklı çıkarmaya çalışırken karşısındakinin davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Manipülatif İnsanların Kişilik Özellikleri Nelerdir?
Manipülatif kişiler, kullandıkları tekniklerle farklı davranışlar sergileyebilir. Ancak genel olarak bu kişiler; başkalarının duygularını yönetmekte iyi, bencil, adalet duygusundan uzak, merhametsiz ve narsist özellikleriyle ön plana çıkabilirler.
Manipülatif kişilerin kişilik özellikleri ve davranışları şu şekilde olabilir:
- Yalana sıkça başvurmak
- Eleştiri ve yargılama
- Şiddet yanlısı olmak
- Yönetmeyi ve hükmetmeyi sevmek
- Kendilerini üstün görme
- Bencil olmak
- Hırslı olmak
- Merhamet duygusunun zayıf olması
- Küçümseme
- Değersiz görme
- Kontrolcü ve yönlendirici olmak
Manipülasyon Nasıl Yapılır?
Manipüle; bir kişinin başka bir insanın inandığı doğruları, istekleri ve arzuları kendi amacı doğrultusunda yönlendirmeye çalıştığı bir durumdur. Manipülasyon, insanları farklı çıkarlar uğruna kullanmanın gizli bir yolu olduğu için manipüle edilen kişinin bunu fark etmesi güç olabilmektedir. Manipülasyon amacı da budur. Kasti olarak karşı tarafa müdahale edilir ve onun üzerinde gizli bir güç uygulaması sağlanır.
Manipülasyon yapan kişi; insanların zihinlerini etkilemek, düşünce ve davranışlarını yönlendirmek adına farklı yöntemler kullanmaktadır. Bazen kişi, karşısındakini ikna etmeye çalışır. Bazen de duygu sömürüsü yapmak gibi davranışlar sergileyebilir.
Manipülasyon Teknikleri Nelerdir?
Manipülasyon yapan kişiler, genel olarak kendilerini güçlü hissetme ve karşısındakine hükmetme duygularını harekete geçirme ihtiyacı duyarlar. Bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde manipülasyon yaparken bazı tekrar eden davranışlarda bulunurlar. Bu davranışlar, manipülasyon teknikleri olarak ifade edilebilir. Bazı manipülasyon teknikleri şu şekildedir:
- Pozitif sağlamlaştırma: Övgü, özür dileme, gülümseme ve olumlu yüz ifadeleri kullanılır. Bu davranışlar, manipüle durumunu güçlendirir.
- Negatif Sağlamlaştırma: Bağırma, azarlama, ağlama ve suçluluk hissettirme gibi davranışlarda bulunulur. Bu davranışlarla kişinin duygu ve düşüncelerine yön vermek amaçlanır.
- Ego okşama: Kişi yüceltilir. Manipülatör, kişinin egosunu üst düzeye taşır.
- İkna etme: Mantık ve muhakeme yolları kullanılır. Bu doğrultuda kişinin düşüncelerine yön vermek amaçlanır.
- Duygu sömürüsü: Kişiyi suçlu hissettirme ve kişinin kendisinden şüphe duymasına neden olmak için kullanılan bir tekniktir.
- Yalan söyleme: Gerçekleri çarpıtmak için bu teknik kullanılır.
Manipülasyon Yöntemleri Nelerdir?
Manipülasyon yöntemleri; mahrum bırakma, aşağılama ya da duygusal şiddet uygulama gibi şiddet temelli davranışlar içeren yönelimlerdir. Bu yönelimlerin görüldüğü durumlar, manipülasyon örnekleri arasında gösterilebilir. Bunların dışında manipülatif kişi, sıklıkla karşısındaki kişinin kendisini suçlu hissetmesine neden olabilecek manipülasyon cümleleri de kullanır. Manipülasyon cümleleri ile değişmesi hedeflenen kişi, çok kısa süre içerisinde fark etmeden bir güç altına girebilir.
Psikolojik manipülasyon yapan kişi, benmerkezci düşünceye sahiptir. Narsist tavırlar sergiler ve bazı yöntemlerden faydalanarak karşısındaki kişiyi manipüle etmeyi amaçlar.
Psikolojik manipülasyon yöntemleri şu şekilde ifade edilebilir:
- İkna etme
- Öğüt verme
- Algı yönetimi
- Aşağılama
- Duygu sömürüsü
- Mahrum bırakma
- Suçluluk duygusu yaratma
- Kurban rolü oynama
- Duygusal şiddet uygulama
Duygusal Manipülasyon
Duygusal manipülasyon; bir kişi üzerinde zihinsel ve duygusal çarpıtma yoluyla güç, kontrol, fayda ve imtiyaz sağlama gibi amaçlarla sergilenen davranışları kapsamaktadır. Duygusal manipülasyon, hem kadınlar hem de erkekler üzerinde etki yaratabilir. Duygusal yönden kişinin büyük ölçüde kısıtlanmış hissetmesine sebep olabilmektedir.
Güven kaybı ve mutsuzluk gibi önemli duyguları beraberinde getirebilen duygusal manipülasyon, kişinin hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Manipülasyonun yalnızca kasıtlı bir davranış veya tutum olarak değerlendirmek yanlış olacaktır. Manipülatör kişinin benmerkezci bir yapıya sahip olması, bu süreci ortaya çıkaran en önemli faktördür.
Duygusal manipülasyon, bireye fazlasıyla zarar verebilecek davranış ve tutumları kapsamaktadır. Mağdur olan kişi, belirli bir süreden sonra kendi zekasını, mantığını, duygu ve düşüncelerini sorgular hale gelebilecektir. Durum, zamanla patolojik bir hal almaya başlayabilir. Kişinin kendi duyguları ve düşünceleri üzerinde kontrol kaybı yaşaması, travmatik yaşantı ile neredeyse aynı boyutlara ulaşabilir. Bu yüzden kişi, duygusal manipülasyona maruz kaldığını düşünüyorsa bu yönde profesyonel bir destek alarak manipülatöre karşı bakış açısını değiştirebilir.
Duygusal Manipülasyona Uğramanın Sonuçları Nelerdir?
Duygusal manipülasyon, kişide ruhsal anlamda rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Psikiyatrik bozuklukların ortaya çıkışında etkili olduğunu söylemek de mümkündür. Kişinin çaresizlik duygusu yaşamasına ve benlik saygısını yitirmesine dahi neden olabilir.
Manipülasyona uğrayan kişinin bu durumdan olumsuz bir şekilde etkilendiği aşikardır. Fakat bunun yanı sıra manipülatif kişi de dürüstlükten uzak davranışlar sergilediği için farkında olmadan özel ve sosyal hayatında olumsuz bir şekilde etkilenecektir.
Psikolojik Manipülasyon
Psikolojik manipülasyon, alınan bir kararda farklı bireylerin etki ve yönlendirmelerinin etkili olmasına neden olmaktadır. Psikolojik manipülasyon uygulamanın toplum genelinde birçok karşılığını bulmak mümkündür. Manipüle, sosyal hayatta ve özel hayatta kullanılabilir. Ancak bununla sınırlı kalmayarak toplumları ve kurumları yönetmek için de kullanıldığını söyleyebiliriz.
Kendinizi ispatlama ihtiyacı duyuyorsanız, onaylanmak istiyorsanız, kendinize olan güveniniz azalmışsa ve kendinizden nefret edebilecek bir duruma geldiğinizi düşünüyorsanız, psikolojik manipülasyon mağduru olma riskiniz yüksektir.
Manipülasyona Maruz Kalındığında Neler Yapılabilir?
Manipülasyona maruz kalındığında son derece dikkatli bir şekilde davranmak gerekmektedir. Manipüle olduğunuzun farkına varmak ve doğru tutumlar içinde olmak, gidişatın belirleyicisi olacaktır.
Manipülasyona maruz kaldığında kişinin manipüle edildiğinin farkına varması gerekmektedir. Manipülasyon yapan kişinin davranışlarını tanımlamak, hangi taktiklerle karşısındakini etkilemeye çalıştığını anlamak önemlidir.
Manipülatif davranışları reddetmek, duygu ve düşünceleri etkilemeye çalışan taktikleri görmezden gelmek gerekir. Kişinin bu durumda kendisini korumaya alması, oldukça bilinçli ve doğru bir hareket olacaktır. En önemlisi de manipüle eden kişiyle iletişimi azaltmak ya da tamamen kesmek gerekir. Bu gibi durumlarda bir psikologdan destek alabilir, daha profesyonel bir yol izleyebilirsiniz.
Manipülasyon Tedavisi
Manipülasyon tedavisi, kişinin düşünce ve davranışlarını etkileyen yöntemlerden korunmayı amaçlar. Maruz kalınan manipülasyon sonucu ortaya çıkan olumsuz durumları onarmaya yöneliktir.
Bir kişi, manipülasyona uğradığını fark ettiğinde ilk olarak kişinin kendisini korumaya alması gerekir. Duygularını bastırmadan kendisini ifade edebilmesi önem teşkil eder. Manipülatif kişinin tutumlarından uzaklaşmak, dengeyi yeniden sağlamaya büyük katkı sağlayacaktır.
Profesyonel bir destek süreciyle durum iyileştirilebilir. Kişinin hissettiği suçluluk, mutsuzluk ve çaresizlik duyguları için bireysel tedaviler uygulanabilir. Manipülasyon tedavisinde yalnızca maruz kalan taraf değil, manipülasyon yapan tarafın da süreç içerisinde bulunması son derece önemlidir.
Özet
Manipülasyon, bir kişinin başka bir insanın inandığı doğruları, istek ve arzularını ve hatta davranış biçimlerini kendi istek ve düşünceleri çerçevesinde yönlendirmeyi amaçladığı bir durumdur. Manipüle; yalan söylemenin, kandırmanın, insanları çıkarlar doğrultusunda kullanmanın bir yolu olarak da değerlendirilebilecek davranışları barındırmaktadır.
Manipülatif kişiler, karşılarındaki kişilerin algılarını farklılaştırır. Şahsi duygu ve düşüncelerini değiştirmeyi, onları etkilemeyi ve güçsüz hissetmelerini amaçlar. Ancak sağlıklı tavsiye, destek ya da yönlendirmeleri, manipülatif yönlendirmelerle karıştırmamak gerekir. Kişinin iyiliği ve mutluluğu esas alınan davranışlar, fayda sağlamayı amaçlamaktadır. Manipülasyonda amaç, kasti olarak karşı tarafa müdahale etmek ve onun üzerinde üstünlük kurmaktır.
Manipüle olduğunuza dair bir düşünceniz varsa ve bu durumla yalnız başınıza baş edemediğinizi düşünüyorsanız profesyonel bir destek almak, yerinde bir karar olacaktır. Bir uzman ile birlikte manipüle durumu dengelemek oldukça sağlıklı olacaktır.
Sık Sorulan Sorular
Manipülatif Davranış Özellikleri Nelerdir?
Kurban rolüne girmek, karşısındaki kişiyi aşağılamak, duygusal şiddet uygulamak, inkar etmek, karşısındaki kişinin duygularını ve düşüncelerini değersizleştirmek gibi manipülatif davranış özellikleri vardır.
Bir İnsan Neden Manipülatif Olur?
Manipülasyon, diğerlerine karşı kendi çıkarlarını gözeterek dürüst olmayan davranışlarda bulunmaktır. Bu durum, sosyal etki biçimi olarak kabul edilmektedir. Manipülatif eğilimler; borderline kişilik bozukluğu, narsisistik kişilik bozukluğu ya da antisosyal kişilik bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklardan kaynaklanabilmektedir.
Bir kişinin yukarıda bahsetmiş olduğumuz kişilik bozukluklarından herhangi birine sahip olması, manipülasyon odaklı davranışlarda bulunmasına zemin hazırlayabilir. Bu doğrultuda psikolojik rahatsızlıkların tedavi sürecine başlanması, beraberinde manipülasyon durumunu da iyileştirebilecektir.
Manipülatif Kişi Değişir mi?
Kişi, kendisinin farkında olarak değişime yönelik bir motivasyona ve inanca sahipse manipülatif davranışlarından arınabilir. Bunun için profesyonel bir destek almak, oldukça yerinde bir karar olacaktır. Fakat değişime açık olmayan, davranışlarının farkında olmayan veya davranışlarından memnun olan kişilerin olumlu bir değişim göstermesi güç olabilir.
Bu Makaleyi Oyla
1
0
Tarih : 18.11.2023
Güncellenme Tarihi: 02.12.2023 15:12
Yazar : Sena Özbeyoğlu
PSIKOLOG
Sena Özbeyoğlu
Merhabalar, ben Psikolog Sena Özbeyoğlu. Ankara TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunuyum. Bilişsel Davranışçı Terapi tekniklerini kullanmaktayım. Aynı zamanda Aile ve Çift terapisi uygulamaktayım. Bilişsel Dav...
Devamını Oku
