Bireylerin düşünce, algı ve duygusal tepkilerinde ciddi bozulmalar yaşadığı zihinsel sağlık durumu psikotik bozukluk olarak adlandırılır. Akut ve geçici psikotik bozukluk belirtileri deneyimleyen kişiler, gerçekten bozuk deneyimler yaşayabilirler.
Psikotik bozukluk, şizofreni, bipolar bozukluk vb gibi psikiyatrik hastalıkların bir parçası olarak görülür. Bu zihinsel sağlık durumu, etkili bir tedavi yönetim planı gerektirir. Dolayısıyla, teşhis ve doğru tedavi için belirtiler gözlemlendiğinde vakit kaybetmeden bir uzman ile görüşülmelidir.
Psikotik bozukluk türlerinin ortak özelliği, kişinin gerçeklikten kopması ve bu kopukluğun günlük yaşantısını ciddi şekilde etkilemesidir. Farklı türler, kişileri farklı belirtiler ve yansımalarla etkileyebilir. En yaygın psikotik bozukluk türleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Kişinin düşünce, algı ve davranışlarında ciddi bozulmalara neden olan kronik bir rahatsızlıktır. Halüsinasyonlar, sanrılar, düzensiz düşünce ve konuşma, sosyal geri çekilme gibi belirtilerle kendini gösterir. Kişi, gerçeklikten kopuk bir yaşam sürdürebilir.
Bu tür bozukluklar, genellikle sosyal normlara ve kurallara uymama, saldırganlık ve dürtü kontrolü problemleri gibi davranışsal sorunlarla ilişkilidir. Psikotik özellikler, özellikle bireyin gerçeklik algısında bozulma ile birlikte görülebilir.
Anlayış yetersizliği, kişinin çevresindeki olayları ve sosyal işlevleri doğru bir şekilde yorumlayamaması ile karakterizedir. Karar verme yetisi, mantıklı düşünme ve problem çözme becerilerinde önemli düşüşler görülür, bu da günlük yaşamda ciddi zorluklara yol açar.
Belirli bir stres kaynağına bağlı olarak ortaya çıkan ve genellikle bir aydan kısa süren psikotik belirtilerle karakterize edilir.
Akut ve geçici psikotik bozukluk aniden başlayan ve genellikle birkaç gün ile birkaç hafta arasında süren psikotik semptomlarla tanımlanır.
Uzun süreli ve sürekli psikotik belirtilerle seyreden psikotik bozukluk türüdür. Tedavi ve destekle semptomlar kontrol altına alınsa da ömür boyu takip gerektirebilir.
Açılımı “Başka Türlü Adlandırılamayan” psikoz türüdür. Belirli bir tıbbi duruma veya beyin travmasına bağlı olarak gelişir. Bu durum, kopma, halüsinasyonlar ve sanrılar gibi belirtilerle kendini gösterir.
Organik olmayan psikotik bozukluk F28, spesifik bir organik sebebe bağlı olmayan ve genel psikoz semptomlarla kendini gösteren durumdur.
Zihinsel sağlık alanında derinlemesine incelenen ve bireylerin gerçeklik algısını bozan durumları kapsayan psikotik bozukluk türleri, ortak belirtilere sahiptir. Bu belirtiler aşağıdaki gibi listelenebilir:
Kişilerin yaşadığı belirtilerin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi ve tedavi sürecine başlanması psikotik bozukluk tedavisinde kilit öneme sahiptir. Ruh sağlığı uzmanı ve ekibi tarafından izlenecek yol haritası, aşağıdaki DSM 5 psikotik bozukluklar teşhis aşamalarını içerir.
Psikotik bozukluk tedavi edilir mi sorusunun cevaı bireyin yaşadığı semptomların şiddetine, bireyin ihtiyaçlarına ve daha pek çok faktöre bağlı olarak değişir. Bu durum her ne kadar tedavi edilebilir olsa da kişinin hayat boyu zihinsel sağlığını profesyonel ekip ile takip etmesi önemlidir.