< Geri
Bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarında ciddi bozulmalara yol açan şizofreni, zihinsel bir sağlık durumudur. Şizofreni belirtileri, kişide gerçekle hayali ayırt etme yetisinin zedelenmesine, iş veya okul hayatında zorluklara sebep olabilir.
Şizofren ne demek sorusunun cevabı kısaca şizofreni hastalığına sahip kişi olarak açıklanabilir. Şizofreni belirtileri kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte sanrılar veya düşünce bozuklukları gibi psikotik özelliklerle kendini gösterir. Şizofreni başlangıcı ve sonrasındaki süreç, bireyin günlük yaşamını idame ettirmelerini zorlaştırır. Bu yüzden, belirtiler gözlemlenmeye başlandığı andan itibaren profesyonel yardım almak oldukça kritiktir.
Bireylerin gerçeklik algısında ciddi bozulmalara yol açan şizofreni belirtileri, üç ana kategoride incelenebilir:
Pozitif belirtiler: halüsinasyonlar, sanrılar, düzensiz düşünceler ve konuşma.
Negatif şizofren belirtileri: duygusal tepkilerin azalması, motivasyon eksikliği, konuşma azalması.
Bilişsel şizofren hastalığı belirtileri: dikkat ve konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları, karar verme ve planlama sorunları.
Birçok faktörün etkileşimi sonucu şizofreni başlangıcı belirtileri gözlemlenebilir. Bu karmaşık zihinsel sağlık durumunun kesin nedeni henüz tam olarak anlaşılamamıştır. ancak araştırmalar genetik, beyin kimyası ve çevresel faktörlerin önemli rol oynadığını göstermektedir.
Bireyin düşünme, algılama, konuşma ve davranışlarını derinden etkileyen şizofren hastalığı, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu yüzden şizofreni türleri birbirinden ayrılır. En yaygın beş şizofreni evreleri aşağıda özetlenmiştir.
Paranoid şizofreni belirtileri kendini güçlü sanrılar ve işitsel halüsinasyonlar olarak gösterir. Bu şizofreni evresi, en sık karşılaşılan evredir. Paranoid şizofreni belirtileri gözlemlenen bir kişi sürekli takip edildiğine, kendine zarar verilmek istendiğine ve özel bir görevi olduğuna inanır.
Basit şizofreni, şizofren hastalığının daha az yaygın bir formudur. Basit şizofreni belirtileri genellikle sanrı veya halüsinasyon gibi psikotik belirtileri içermez. Bu şizofren başlangıcı durumunda, kişi ağırlıklı olarak negatif belirtiler (duygusal düzleşme, sosyal çekilme, konuşma ve motivasyon kaybı gibi) gösterir.
Aynı zamanda dezorganize şizofreni olarak da bilinen bu tür, konuşmada ciddi dağınıklık ile karakterize edilir. Bireyler, duygusal tepkilerde uygunsuzluk ve davranışlarda düzensizlik gösterebilir.
Bireylerin hareketlerindeki anormal davranışlar ile bilinen katatonik şizofreni, anlamsız ve tekrarlayan hareketleri de içerir. Bu durumdaki kişiler, aşırı hareketlilik ya da tamamen hareketsiz kalma (katatoni) gibi uç davranışlar sergileyebilir.
Bu kategori altında, çeşitli şizofreni belirtileri gösteren ancak belirli bir tipe tam olarak uymayan hastalar yer alır.
Rezidüel şizofreni türünde, kadınlarda veya erkeklerde şizofreni belirtileri azalır. Ancak bazı negatif belirtilerin (duygusal düzleşme, ilgi kaybı gibi) devam ettiği durumlardır.
Tanı koymak için çeşitli şizofreni belirtileri testi bulunmaktadır. Bu test türleri ile bireyin davranışları, semptomları ve tıbbi geçmişi dikkatli bir şekilde değerlendirilir. Yaşanmış şizofren vakaları, bu hastalığın belirtilerinin başka hastalıklarla karıştırılma ihtimalini gösterdiği için detaylı tetkikler yapılması önemlidir.
Şizofren testi aşağıdaki tanı süreçlerini içerebilir:
Tamamen iyileştirilemese de şizofreni belirtileri uygun şizofreni tedavisi ve destekle yönetilebilen bir durumdur. Şizofren tedavisi, genellikle semptomların şiddetini azaltmayı ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmeyi hedefler.
Şizofreni tedavisi için yaygın tedavi yöntemleri aşağıda listelenmiştir:
Uygun tedavi ve destekle birlikte, şizofreni hastaları daha işlevsel bir yaşam sürdürebilirler. Yol haritanızın nasıl olması gerektiği konusunda desteğe ihtiyaç duyarsanız, Online Psikolog platformumuzdaki uzman psikologlardan destek alabilirsiniz.
