Bireyin seslerin üretimi, sesin akıcılığı, ses tonu veya konuşmanın ritmi gibi konuşma süreçlerinde karşılaştığı zorluklar konuşma bozukluğu olarak tanımlanır. Bu durum, sözcüklerin telaffuz edilmesinden konuşma hızına, sesin kalitesine kadar geniş bir yelpazeyi kapsayabilir.
Akıcı konuşma bozukluğu, fizyolojik sebeplerin yanı sıra nörolojik, gelişimsel veya psikolojik faktörlere de bağlı olabilir. Etkilenen bireyler, iletişimde önemli engellerle karşı karşıya kalabilirler. Bu da sosyal, akademik veya mesleki alanlarda önemli sıkıntılara yol açabilir.
Bireylerin iletişim kabiliyetlerini etkileyen ve genellikle uzman müdahalesi gerektiren dil ve konuşma bozukluğu,fonetik ve fonolojik düzeylerdeki zorluklardan, nörolojik ve psikolojik faktörlere kadar değişkenlik gösterebilir.
Bireyin yaşamını önemli ölçüde etkileyen dil konuşma bozukluğu türleri aşağıda özetlenmiştir.
Artikülasyon dil ve konuşma bozuklukları, seslerin yanlış üretilmesi veya harflerin yer değiştirmesiyle karakterize edilir. Artikülasyon konuşma bozukluğu belirtileri dilin doğru şekilde hareket etmemesi sonucu oluşur.
Konuşma akıcılığının kesintiye uğradığı, tekrarlar ve uzatmalar ile belirgin bir bozukluk olan kekemelik, iletişim akışını engeller.
Beyinden gelen konuşma bozukluğu türü olan nörolojik konuşma bozuklukları, beyin hasarı veya sinir sistemi sorunlarına bağlı olarak gelişir. Belirtileri arasında konuşma yeteneği kaybı veya zayıflaması görülür. Beyin pıhtı atması sonucu konuşma bozukluğu geçer mi sorusunun cevabı ise multidisipliner bir yaklaşımla çalışan ekibin ve kişinin çabası ile gerçekleşir.
Yetişkinlerde konuşma bozukluğu nedenleri genellikle travma, inme veya hastalık olarak sıralanabilir. Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan bu tür, dil ve konuşma yetilerinde düşüşe neden olur.
Ani konuşma bozukluğu nedenleri travmatik olaylar olarak çerçeveye alınabilir. Aniden ortaya çıkan konuşma bozuklukları bireyin aniden konuşma yetisini kaybetmesi ile karakterizedir.
Genellikle ses tellerinin fonksiyon bozukluklarından kaynaklanan ses bozuklukları, ses tonu ve kalitesindeki anormallikler ile karakterizedir.
Stres veya heyecan anlarında konuşma güçlüğü çekme. Bu durum genellikle geçicidir ancak müdahale gerektirebilir.
Gelişimsel gecikmeler veya genetik faktörlere bağlı olarak çocukluk döneminde görülür.
Kas kontrolünün zayıflığı veya koordinasyon eksikliği nedeniyle konuşmanın net olarak üretilememesi durumudur. Bu konuşma bozukluğu, fiziksel tedavi gerektirebilir.
Konuşma bozukluğu nedenleri, birçok faktörün etkileşimiyle belirlenir. Bu faktörler, bireyin konuşma yetenekleri üzerinde dolaylı veya doğrudan etkiye sahip olabilir.
Konuşma bozukluğu oluşmasını tetikleyen faktörler:
Bireyin özel ihtiyaçlarına ve bozukluğun altında yatan nedenlere bağlı olarak konuşma bozukluğu tedavisi ve yöntemleri değişiklik gösterir. Ayrıca, etkili bir iyileşme süreci için multidisipliner bir yaklaşım benimsenmesi gerekebilir.
Konuşma bozukluğu tedavisi sırasında dahil edilebilecek yöntemler: